Ik lees… om andere werelden te verkennen
“Ik lees hoofdzakelijk romans van hedendaagse schrijvers, zoals Peter Buwalda, Tom Lanoye en Lize Spit. Soms word ik echt geraakt door de schoonheid van de taal en de schrijfstijl, andere keren zorgt het verhaal zelf ervoor dat ik wil blijven doorlezen. Soms lees ik boeken zelfs twee keer. Het mooie is dat zich dan diepere lagen openbaren en je nog meer bewondering krijgt voor de manier waarop personages zijn neergezet en de achtergrond is geschilderd.
Als kind was ik absoluut geen lezer. Ik was heel druk en kon me moeilijk concentreren. Misschien lag het ook wel aan de stichtelijke boeken die ik kreeg aangeboden, zoals Pinkeltje en Dik Trom. Ik ben eigenlijk pas gaan lezen toen ik ging studeren in Sittard. Daar had ik een huisgenoot die heel veel las en hij heeft mij geïntroduceerd in de wereld van de literatuur.
Lezen gaat voor mij vooral over andere werelden leren kennen. Letterlijk door romans die zich afspelen in een ander land of andere tijd, maar ook figuurlijk door in iemands belevingswereld te kruipen. Toen ik studeerde las ik bijvoorbeeld alles van Herman Brusselmans, omdat ik ook zo’n anti-held wilde zijn. Ieder mens heeft meerdere kanten en ik vind het mooi om die in boeken te exploreren. Soms is het ook fijn om de bevestiging te krijgen dat je niet de enige bent met bepaalde ervaringen of verlangens. Ik kan echt ontroerd raken door hoe anderen daarover schrijven.
Sinds mijn studententijd ben ik nooit meer gestopt met lezen. Inmiddels is mijn boekenkast rijkelijk gevuld en kan ik niet meer slapen zonder eerst gelezen te hebben. Ik vind het ook heerlijk om een boek vast te houden, ernaar te kijken en te ruiken aan de bladzijdes. In vakanties lees ik het liefst urenlang achterelkaar door, ’s zomers hooguit onderbroken door een duik in het water.
Ook bij de ECI Cultuurfabriek vind ik literatuur een onmisbaar onderdeel van het theaterprogramma. Lezen is heel individueel, maar het delen met anderen zorgt voor een nog specialere beleving.”
Joery Wilbers, directeur ECI Cultuurfabriek (tot 1 juli 2021)
Dit zijn de favoriete boeken van Joery Wilbers:
Zuivering - Tom Lanoye 
“Tom Lanoye weet op een heel scherpe manier de sfeer van de huidige maatschappij te raken. In dit boek doet hij dat geniaal. Het is zowel een hilarisch als enorm tragisch boek. Het gaat over een man die niet weet wat hij moet met zijn leven. Uiteindelijk komt hij in de schoonmaak terecht, maar niet zomaar ‘schoonmaak’. Hij moet schoonmaken op plaatsen waar bijvoorbeeld moorden hebben plaatsgevonden of mensen langdurig dood in hun huis hebben gelegen. Hij begint ook een handel in spullen uit al die huizen die hij schoonmaakt. Hij heeft namelijk een neus voor kwaliteit. Dat is geweldig om te lezen.
Op een gegeven moment krijgt hij een collega, een vluchteling die zijn gezin heeft achtergelaten. Daar ontstaat een vriendschap mee. Het is eigenlijk de eerste vriend die hij heeft. De vluchteling trekt op een gegeven moment ook bij hem in. Hij houdt erg van poëzie en literatuur en komt met prachtige verhalen en boeken waar ze tot diep in de nacht over praten. Uiteindelijk komt het gezin van de vluchteling ook bij hen wonen. Op een gegeven moment vindt een aanslag plaats en vanaf dan kantelt alles en neemt het verhaal zijn loop. De vluchteling vertrekt en laat zijn gezin achter bij de hoofdpersoon.
Het is een fantastisch boek waarin je van de ene in de andere verbazing valt en heel erg meevoelt met de karakters en wat ze moeten doormaken. De haan die op de cover staat speelt overigens een belangrijke rol in het boek. Hij staat symbool voor alles wat de hoofdpersoon niet is. Het trotse en het fiere en sterke, maar ook de absolute schoonheid die hij in zijn werk maar steeds niet tegenkomt.
Dit is een van de weinige boeken die ik twee keer heb gelezen. Bij herlezing kwam het geheel nog meer samen en openbaarde zich nog meer. Zo werd me verpletterend duidelijk tegen welke achtergrond het boek is geschreven en wat de betekenis is van het beroep van de hoofdpersoon en de toevalligheid waarmee hem alles overkomt.
Bij Lanoye vind ik de schrijftechniek ook altijd fantastisch. Hij geeft meestal in de voorlopende hoofdstukken al weg wat er gaat gebeuren. Dat doen hij dan zo terloops dat je als lezer denkt: het zal toch niet?! Dat is een stijlelement dat in dit boek ontzettend goed uitpakt.”
Birk - Jaap Robben
“Bij dit boek spraken vooral het verhaal en het decor me aan. Het speelt zich af op een eiland waar slechts één gezin woont en nog één iemand anders. Een dramatische gebeurtenis vormt de start van het boek, dat in wezen gaat over het gemis van de vader van de hoofdpersoon en de vraag of hij hier schuld aan heeft. Op een gegeven moment zegt hij: ‘we hebben van plaats gewisseld’. Daarmee raakt hij voor mij de kern. Aan het einde is het verhaal rond, maar daartussenin gebeuren heel veel dingen. Zijn moeder die alleen is en ook haar verlangens heeft en hij die als puber oplaait. In die zin is het ook een coming of age roman. Een prachtig boek!”
Otmars Zonen - Peter Buwalda
“Allebei de romans die Peter Buwalda tot nu toe heeft geschreven, heb ik gelezen. Hij schrijft eigenlijk een totale geschiedenis waarin een heleboel personages elkaars levens doorkruisen. In Bonita Avenue maken we al kennis met de hoofdpersoon uit Otmars Zonen: Isabelle Orthel. Zij is dan een heel jonge vrouw en heeft een kortstondige, maar hartstochtelijke affaire met de getrouwde hoofdpersoon. Daarmee heb je meteen een belangrijk verhaalelement te pakken: taboes.
In Otmars Zonen gaat het vooral over macht: macht van de vrouwelijke hoofdpersoon over een man die aanvankelijk als een heel sterke persoonlijkheid ten tonele is gebracht. Het gaat over onderdrukking, over onderwerping, maar ook over overwinning uiteindelijk. Alles wat er gebeurt, is niet zomaar. Dat doet Buwalda meesterlijk! Het maakt de intensiteit eigenlijk alleen maar groter. Bij het eerste boek had ik al het gevoel: potverdorie wat geniaal hoe hij die levens in elkaar vlecht, hoe die verhaallijnen door elkaar heen lopen, hoe hij op zaken terugkomt en hoe opeens dingen duidelijk worden. Hoe krijg je het bedacht!? In dit boek wordt het universum dat hij schetst nog veel groter. Dan denk je: kom maar op met die volgende twee delen. Ik vind het ook leuk dat Buwalda, met zijn Limburgse roots, oog heeft voor de periferie van het land. In het eerste boek was dat vooral Enschede en in Otmars Zonen komen Venlo en Blerick op een heel mooie manier voor.”
Het smelt - Lize Spit
“Dit boek heb ik ook twee keer gelezen. Ook al weet je dan wat het plot is, er zitten zoveel verschillende lagen in het boek en de personages en achtergrond zijn zo goed neergezet, dat het ook bij herlezing heel indrukwekkend blijft. Vooral de sfeer is me heel erg bijgebleven. Je ziet haast letterlijk het decor, ergens in België, waartegen de jeugd van de hoofdpersoon zich afspeelt. Je ruikt het bijna. Je voelt ook de dreiging waarin zij opgroeit en de geborgenheid die zij zoekt in dat huis waar eigenlijk helemaal geen liefde is, alleen maar drank. Ze weet die donkerte neer te zetten en laat tegelijkertijd haar eigen leven als jonge, onzekere vrouw ontpoppen. Ze beschrijft de wreedheid en gretigheid waarmee haar vrienden doorslaan in verlangen en haar op een ongelofelijk pijnlijke manier verraden. Het is eigenlijk te gruwelijk en vernederend om waar te zijn. Uiteindelijk neemt ze op een heel bijzondere manier wraak. Doordat ze erover schrijft met een bepaalde afstandelijkheid, wordt het voor jou als lezer juist heel herkenbaar.”
