BoekenTop5: Vrouwen in de literatuur

Het is maart en dat betekent dat de Boekenweek eraan komt! Van 23 t/m 31 maart staat Nederland helemaal in het teken van boeken. Het thema van de Boekenweek is dit jaar De moeder de vrouw. Daarnaast vieren we op 8 maart Internationale Vrouwendag. Daarom hebben we voor u een BoekenTop5 samengesteld met boeken van vrouwen die belangrijk zijn (geweest) voor de Nederlandse literatuur.

De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart - Betje Wolff en Aagje Deken
In dit boek volgt de lezer het leven van mejuffrouw Sara Burgerhart, een jongedame die na de dood van haar ouders zelf haar weg in het leven moet zien te vinden. Ze wordt geschaakt en ontvoerd door de slechterik ‘R’, maar weet te ontsnappen en trouwt uiteindelijk met de betrouwbare Hendrik Edeling. Betje Wolff en Aagje Deken lieten met dit verhaal zien dat vrouwen volwaardige burgers waren.

Met ‘De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart’ introduceren Betje Wolff en Aagje Deken in 1782 een nieuw genre in de Nederlandse literatuur: de briefroman. Het boek wordt beschouwd als de eerste Nederlandstalige roman en mag daarom niet ontbreken in deze top 5.

Eenzaam avontuur - Anna Blaman
De vrouw van de schrijver Bart Kosta, Alide, verlaat hem en gaat samenwonen met de vulgaire Peps. Voor Kosta komt deze scheiding volkomen onverwacht. Voor haar huwelijk met Bart heeft Alide een relatie gehad met een vrouw, reden voor de uitgever om het boek jaren later aan te prijzen als een boek dat de lesbische liefde beschrijft. Belangrijker thema’s in het boek zijn echter het verschil tussen elite en massa en de zinloosheid van het bestaan.

Anna Blaman ontving in 1965 de P.C. Hooftprijs. Zij was de eerste auteur die deze prijs ontving voor haar volledige oeuvre en heeft daarmee haar plek in deze top 5 absoluut verdiend.

De moeder de vrouw - Renate Dorrestein
Dit boek is een bundeling van twee romans van Renate Dorrestein waarin moederschap een belangrijke rol speelt. 'Ontaarde moeders' is een grappige maar ook inlevende roman met spannende verwikkelingen en verrassende ontknoping waarin de traditionele rolverdeling op een vanzelfsprekende wijze is doorbroken. 'Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor' gaat over de bijna vijftigjarige Heleen en haar tachtigjarige moeder, die een herseninfarct krijgt, dement en afatisch wordt en in een verpleeghuis terechtkomt. Dat zet het leven van beide vrouwen op zijn kop en brengt hun problematische moeder-dochter relatie genadeloos aan het licht.

De vrouw is altijd een belangrijk thema geweest in de boeken van Renate Dorrestein. Waar ze aan het begin van haar carrière vooral feministisch getinte thrillers schrijft, ontwikkelt ze zich later tot een meer allround schrijfster en richt ze zich in haar latere werk vooral op de problemen van vrouwen van middelbare leeftijd. In een top 5 over vrouwen kunnen we dan ook niet om Renate Dorrestein heen.

De wetten - Connie Palmen
‘De wetten’ is het debuut van Connie Palmen en gaat over een studente filosofie die zich ontwikkelt door verhoudingen met zeven mannen: de astroloog, de epilepticus, de filosoof, de (ex-)priester, de fysicus, de kunstenaar en de psychiater. De relatie van de hoofdpersoon tot deze mannen wordt zeer verrassend, helder en diepgaand beschreven.

Connie Palmen is een van de belangrijkste Nederlandse auteurs van dit moment. Haar boeken zijn vaak gebaseerd op het leven van de schrijfster zelf en hebben daardoor regelmatig een vrouwelijk hoofdpersoon. Zonder Connie Palmen is een top 5 over vrouwen in de literatuur wat ons betreft niet compleet.

Het meesterstuk - Anna Enquist
Psychiater Liza maakt in dit boek als betrokken buitenstaander het drama van haar vriendin, een vrouw van middelbare leeftijd, mee. De vriendin is in een huwelijkscrisis verzeild geraakt. Zij en haar ex-man, een kunstschilder, hebben een tienjarig kind verloren, een ervaring die hen uit elkaar heeft gedreven. Het verhaal is geschreven op het ritme van Mozarts opera 'Don Giovanni'.

In de boeken van Anna Enquist speelt de relatie tussen moeder en kind vaak een rol. Vanwege dit terugkerende thema en omdat ze Nederlands meest gelezen literaire schrijfster is, hoort ze absoluut in deze top 5 thuis.